Kleurrijke mozaïektegels in Park Güell, bijzondere schoorstenen in Casa Mila: als er iemand toonzettend is geweest voor het straatbeeld van Barcelona dan is het de kunstenaar Antoni Gaudí wel. Reis je mee langs zijn mooiste werken?
Over Antoni Gaudí
Hoewel Antoni Gaudí, geboren in 1851, officieel een Catalaanse architect is, noemen wij hem graag een kunstenaar. De markante gebouwen en objecten die hij rond 1900 ontwierp zijn meer dan slechts gebouwen; de eigenzinnigheid spat van zijn ontwerpen af. En dat begon al tijdens zijn opleiding aan de Hogeschool van de Architectuur, terwijl hij ondertussen bijkluste bij architecten in de stad. De directeur van zijn school zei bij de diploma-uitreiking: “Ik heb een dwaas of een genie laten slagen”.
In 1883 – lang voor Gaudí echt bekend werd – kreeg hij al een grote opdracht. Het was in die tijd dat de grond voor de Sagrada Família werd aangekocht. Hoewel de opdracht in eerste instantie naar een andere architect ging, eentje waarvoor Gaudí werkte in zijn studententijd, trok deze zich al snel terug. Hoe Gaudí het als onbekende architect voor elkaar kreeg om de opdracht binnen te slepen, is totaal onduidelijk. Het bleek echter wel het begin van alle roem te zijn.
Sagrada Família: hét meesterwerk van Gaudí
Al in 1883 nam Gaudí het stokje over van de eerdere architect, toch is ruim 135 jaar na dato de bouw van deze imposante kerk nog niet af. Waarom de kerk nog steeds niet af is? De Sagrada Família is een zogenaamde ‘verzoeningskerk’ en mag uitsluitend gebouwd worden door middel van donaties. Gaudí ging hiervoor zelfs langs de deuren.
De verwachting is dat de officiële opening in 2026 plaats zal vinden. Maar geopend of niet, jaarlijks bezoeken miljoenen mensen de kerk, die eigenlijk Basílica y Templo Expiatorio de la Sagrada Família heet. Een bezoek aan de kerk is een must tijdens een stedentrip naar Barcelona. Beklim ook een van de torens voor een geweldig uitzicht over de stad.
Wist je trouwens dat Antoni Gaudí begraven ligt in de crypte van de Sagrada Família? Nadat hij ca. 40 jaar van zijn leven gewerkt had aan de kerk werd hij aangereden door een tram. Op de dag van de uitvaart werd hij door een kilometer lange stoet naar zijn ‘huis’ gebracht, de Sagrada Família. Daarmee kwam abrupt een einde aan zijn bijdrage; de kerk was nog niet eens voor een derde voltooid.
Zijn werk voortzetten bleek geen makkelijke opgave. Gaudí werkte veelal proefondervindelijk zijn constructies uit en de bouwtekeningen die er wel waren, verdwenen voor een groot deel tijdens de Spaanse burgeroorlog. In hoeverre de voltooiing van de kerk aansluit bij de visie van Gaudí zal dan ook altijd een raadsel blijven.
Park Güell
Het populairste stadspark van Barcelona is na de Sagrada Família zonder twijfel een van Gaudí’s meest bekende werken. Park Güell werd in 1900 aangelegd in opdracht van Eusebi Güell. Gek genoeg was het nooit het plan om er een groots stadspark van te maken, het moest een tuindorp met recreatiepark worden, waar o.a. zestig huizen gebouwd zouden worden. Maar de huizen werden niet verkocht en er werden slechts twee huizen voltooid; eentje voor Gaudí en een voor Eusebi Güell.
Het groene hart van Barcelona herbergt het museumhuis van Gaudí, prachtig vormgegeven paviljoenen, kilometers aan wandelpaden en ontelbaar veel mozaïeken. Dagelijks komen er duizenden toeristen naar toe om het werk van de kunstenaar te bewonderen. De salamander op de trap en de kronkelende bank zijn daarbij favoriet. Vanaf het ‘balkon’ heb je niet alleen een geweldig zicht op de werken van Gaudí, maar ook over de stad.
Andere werken van Antoni Gaudí in Barcelona
Hoewel de Sagrada Família en Park Güell ongetwijfeld de meest bekende werken van Gaudí zijn, vind je in Barcelona nog veel meer werken van zijn hand. Het gros hiervan voltooide hij voor 1914, daarna richtte hij zich bijna fulltime op de imposante kerk. We nemen je mee langs zijn mooiste werken.
- Wist je dat meerdere werken van Antoni Gaudí op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan? Dit geldt ook zeker voor het appartementencomplex Casa Milá (ook wel La Pedrera genoemd) aan de Passeig de Gràcia. Bewonder hier het golvende dakterras en de bijzonder vormgegeven schoorstenen die je op veel ansichtkaarten terugvindt. Op de bovenste verdieping vind je een klein museum dat gewijd is aan het werk van Gaudí. Overigens heeft Gaudí dit gebouw nooit helemaal afgemaakt; hij kreeg een conflict met zijn opdrachtgever.
- In het begin van de 20e eeuw verbouwde Gaudí in opdracht van Josep Batlló i Casanovas dit woonhuis aan de Passeig de Gràcia. Door de golvende lijnen, ronde vormen en kleurrijke mozaïeken is dit een typische Gaudí geworden. Casa Batllo draagt de bijnaam ‘het huis der beenderen’. De mozaïeken op de gevel doen denken aan de geschubde huis van een draak, de staande pijlers op de begane grond doen denken aan poten van dinosauriërs en de uitstekende balkons hebben veel weg van vissenkaken. Beetje bizar, maar wel – zoals we van Gaudí gewend zijn – heel bijzonder.
- Het enige gebouw waar Gaudí vanaf het begin tot het einde aan heeft meegewerkt én het eerste gebouw waarmee hij de aandacht van de pers trok, is Palau Güell. Dit unieke herenhuis wijkt enigszins af van de andere gebouwen; hier geen golvende bewegingen, maar rechte lijnen en haakse hoeken. Wel heeft het een overeenkomst met Casa Milá. Op het dakterras, die door de inwoners van Barcelona ook wel sprookjesterras wordt genoemd, vind je schoorstenen en luchtinlaten, allen rijkelijk versierd. Ook bijzonder: de koepel boven de grote ontvangsthal doet denken aan een sterrenhemel.
Je kunt gerust stellen dat Barcelona zonder de bijdrage van Gaudí een heel andere stad was geweest. Tijd dus om kennis te maken met de bijzonder werken. Boek jij een stedentrip Barcelona? We horen graag hoe jij de werken van Gaudí vond.
Fotografie: mehmet dinler | Shutterstock.com, Brian Kinney | Shutterstock.com, Luciano Mortula – LGM | Shutterstock.com