De aardbeving op Kos; hoe het populaire vakantie-eiland zich herpakt na een natuurramp

Een ruime week geleden werden vakantiegangers op Kos opgeschrikt door een aardbeving. De ochtend daarna stonden media vol met beelden van puin en scheuren in de wegen. Maar hoe is het er nu? Kun je er gewoon vakantie vieren? Ja, is het overtuigende antwoord van de Nederlandse Miranda Korst, die op het eiland woont.

Afgelopen mei reisde ik af naar Kos. Om het Griekse eiland te ontdekken en onze klanten goed te kunnen voorlichten over de bestemming én hotels. De inwoners waren er klaar voor om – na twee ellendige jaren door de financiële en vluchtelingencrisis – toeristen met open armen te ontvangen. Ik schreef er enthousiast over op onze blog en hoopte dat dat een steentje bij zou dragen. Het is een relaxt vakantie-eiland!

Of het nu mijn blogs waren of het terugkerende vertrouwen; Kos zat in een positieve flow qua boekingen en voor het hoogseizoen waren de meeste plekken gevuld. En dan word je wakker met het nieuws over een aardbeving…

Aardbeving op Kos: de feiten op een rij

In de nacht van 20 tot 21 juli (01.30 uur Griekse tijd) werd Kos getroffen door een aardbeving met een kracht van 6.4 op de Schaal van Richter. Het was hiermee de zwaarste schok die het Griekse eiland heeft getroffen in ruim zestig jaar, aldus seismoloog Athanassios Ganas. Hij verwijst daarbij naar de aardbeving in 1953. Het gevolg? Twee doden en zo’n 200 gewonden.

Het epicentrum lag in de zee tussen Kos en Bodrum. Om precies te zijn bij een grote, nogal ondiepe breuklijn ten oosten van Kos-Stad. Ten gevolge van de aardbeving hebben momenteel drie hotels in de hoofdstad hun deuren gesloten. Deze zijn dusdanig beschadigd dat ze op dit moment geen vakantiegangers ontvangen. De herstelwerkzaamheden vinden nu plaats, zodat ze zo snel mogelijk hun deuren weer kunnen open. Wanneer is nog onbekend.

De eerste zorg van de touroperators waarmee we samenwerken is – in het geval van een dergelijke ramp – onze klanten ter plaatse bijstaan. Maar dat is best een uitdaging in panieksituaties, zeker als er ook nog eens veel wegen zijn afgesloten. Het kan dan gebeuren dat de reisleiding niet met iedereen contact krijgt of kan krijgen. Een tweede prioriteit is de vakanties van mensen die de komende weken naar de getroffen hotels afreizen omboeken. Een hele uitdaging in het hoogseizoen, als de Europese hotels vol zitten. Er wordt hier dan ook nog volop aan gewerkt!

En dan is er nog een zorg: ongeruste reizigers die de komende weken weliswaar in andere hotels verblijven, maar wel angstig zijn over wat ze aantreffen op het eiland. Tijd om iemand aan het woord te laten die op Kos woont. Zodat iedereen kan zien hoe de Grieken het leven herpakt hebben en getroffen gebouwen hebben opgeknapt.

Miranda Korst aan het woord

Miranda (47 jaar) begon in 1996 als reisleidster op het Griekse eiland. Ze kreeg een vriendje en besloot te blijven. Inmiddels woont ze er 21 jaar en is ze 17 jaar getrouwd met Andonis. Uit dit huwelijk kwam zoon Konstantinos (14 jaar) voort.

Ze werkte de afgelopen jaren o.a. in bekende hotels die wij in ons aanbod hebben. Miranda woont op ca. 10 minuten van het oude centrum van Kos-Stad. Precies het deel van het eiland dat het meest werd getroffen door de aardbeving.

Vertel eens over zaterdagnacht…
“Aardbevingen zijn hier niet ongewoon. Dat klinkt heftiger dan het is, maar de platen schuiven hier best veel en vaak. Als het in Japan gaat beven, kan het hier ook beven. De horizontale bewegingen die het dan zijn, zorgen voor schuivende bewegingen. Die voel je even en dan ga je weer verder slapen.

Dit keer begon het precies zo, maar al snel werd het mij duidelijk dat het anders was. We schudden echt heen en weer. Of moet ik stuiteren zeggen? Deze bewegingen werden veroorzaakt doordat de aardplaten niet alleen horizontaal, maar óók verticaal schoven. Je ziet dit terug in het straatbeeld; niet enkel scheuren, maar echt straattegels die omhoog kwamen.”

In het nieuws was veel aandacht voor de mensen die buiten sliepen. Was dit écht nodig of was dit een voorzorgsmaatregel die voortkwam uit angst?
“Het is niet ongewoon dat er na een aardbeving nog naschokken volgen. Sterker nog; ik heb een aardbevingsapp op mijn telefoon staan en zelfs nu zijn er af en toe nog schokken. Maar die nemen we al niet eens meer zelf waar, zo licht zijn ze.

Op het moment dat de aardbeving net had plaatsgevonden, wist echter niemand nog of er naschokken zouden komen en hoe erg deze dan zouden zijn. Bovenal waren tal van gebouwen beschadigd en was het niet direct duidelijk hoe erg deze schade was en of de veiligheid in het geding was. Better safe than sorry!

Het is ook begrijpelijk dat er op dat moment veel angst was. De meeste gewonden zijn overigens gevallen door de paniek. Toeristen zijn in de haast gestruikeld of van de trap gevallen, een enkeling is van een balkon gesprongen. Er zijn verhoudingsgewijs weinig gewonden gevallen door instortingen of neerkomend puin. Je merkt wel dat de meeste vakantiegangers die er ten tijde van de aardbeving waren, alweer naar huis gekeerd zijn. De mensen die nu aankomen verkeren vooral in een relaxte staat.”

Het is logisch dat dat niet mogelijk is als je een aardbeving meemaakt. En dan ook nog zo ver van huis. Typerend waren wel de foto’s die de dag na de aardbeving op Instagram verschenen. Is dit jou ook opgevallen?
“Je zag strandfoto’s van mensen die er met geen woord over repten. Aan de andere kant zag je foto’s van Kos-Stad dat door het puin veelal werd vergeleken met een oorlogsstad. Een enorm contrast!

Dit heeft alles te maken met de locatie van het epicentrum én de kracht van de aardbeving. De meeste hotels en huizen zijn zo gebouwd dat zij een aardbeving met een kracht van 8.0 op de Schaal van Richter kunnen doorstaan. Dat blijkt ook wel; van de honderden hotels zijn er ‘slechts’ drie zwaar beschadigd.

Als we het dan over de oude gebouwen hebben, is het een heel ander verhaal. Die kunnen minder hebben. Kos-Stad is het oudste deel van het eiland; je vindt hier talloze historische gebouwen met een eeuwenoude geschiedenis. Deze gebouwen – zoals de gehavende moskee in het centrum – zijn niet opgewassen tegen een schok met deze kracht. Eeuwig zonde!”

En juist de beelden van deze gebouwen zorgen voor ongeruste klanten. Kan jij als inwoner de zorgen wegnemen?
“Een aardbeving is nooit te voorspellen; dat maakt mensen sowieso angstig. Maar het feit dat er zo’n lange tijd niet zo’n zware aardbeving is geweest, zegt wel iets over de kans erop. Klein dus! Voor ons hoort dat net zo bij het eiland als voor jullie sneeuw bij de winter hoort. Wij verwachten voorlopig geen aardbeving meer in de heftigheid zoals die van vorige week, alleen horizontale aardverschuivingen. Zoals we die al gewend waren. Die geven ook zeker geen reden tot onrust!

De beelden zijn lastiger weg te krijgen van iemands netvlies. Maar als ik nu door Kos-Stad loop, zie ik echt niet meer de beelden zoals jullie vorige week in de Nederlandse media hebben gezien. Ik zie eigenlijk gewoon het beeld van twee weken geleden; toeristen die dwalen door de kleine straatjes in Old Town en plaatsnemen op een van de zonnige terrasjes. Hier en daar zijn er nog wat afzettingen uit veiligheid en opknapwerkzaamheden. Dit overheerst echter niet.

Dit is met name te danken aan de veerkracht van de Grieken. Ze zijn direct de dag erna begonnen met het opruimen van het marktplein, het hart van de stad. Het was bijzonder om te zien hoe iedereen vrijwillig meehielp. Zelfs toeristen! Die saamhorigheid is mooi om te zien en misschien typeert dat ook wel het eiland en de inwoners. En over de Nederlandse toeristen ook niets dan lof overigens; die zijn zelfs inzamelacties gestart voor het ziekenhuis. Veel materiaal is gebruikt voor de gewonden, ze willen dit zo snel mogelijk aanvullen.”

Wat zie je dan nog wél van de aardbeving als vakantieganger?
“Feitelijk is praktisch het hele eiland intact. Badplaatsen als Tigaki en Marmári aan de westkust en Kardamena aan de oostkust zijn niet getroffen. Ja, het beefde daar en de schokken zorgden zeker ook voor angst. Maar schade is er niet tot nauwelijks.

Ook Lambi en Psalidi (de twee toeristische hotspots aan de west- en oostkant van Kos-Stad) zijn relatief ongeschonden uit de strijd gekomen. Hotels die hier beschadigd raakten, hebben alles in een rap tempo opgeknapt en als je op de stranden ligt, is het niet anders dan twee weken geleden. Zonnig en volop vakantiegevoel. Dat bewijst deze foto wel!”

En hoe zit het dan in Kos-Stad? Dat deel werd immers het zwaarst getroffen.
“Kos-Stad heeft haar wonden ook gelikt, maar er is wel wat werk te verzetten. De Mandráki haven is daar een goed voorbeeld van. Je kunt er prima wandelen en de vissers hebben alweer plaatsgenomen op hun vertrouwde plek om de dagvangst te slijten. Maar er wordt wel hard gewerkt om puin te ruimen en de boulevard in ere te herstellen. Dit gaat verrassend snel overigens. Je kan hier ook gewoon weer vertrekken voor bootexcursies.

Het fort bij de haven is nog wel gesloten en dat geldt ook voor de oostelijker gelegen bezienswaardigheid Embrós Thérme. Het bekende Asklepeion is wel oké uit de strijd gekomen en kan gewoon bezocht worden. Dat geldt ook voor de andere bezienswaardigheden buiten Kos-Stad.

Maar verder… Nederlandse toeristen stappen weer massaal op de fiets om de omgeving te ontdekken (Kos is het Griekse fietseiland, red.), de stranden liggen weer vol, terrasjes van restaurants zijn weer gevuld en de treintjes en hop-on hop-off bussen rijden weer gewoon. En tot slot: mensen slapen écht niet meer op straat.”

Voor de mensen die komende tijd naar Kos vertrekken; heb je nog wat persoonlijke tips zodat ze het maximale uit hun vakantie kunnen halen?
“Ik kan nu alle bekende hotspots noemen, maar veel leuker zijn de onbekende plekken. Zoals Xaixoutes, een gerenoveerd bergdorpje waar enkele oude huizen en een cafeetje weer in gebruik zijn genomen. Maar wel in oude stijl. Ook het pauwenbos Plaka is een aanrader, evenals de watermolen en het nationale park bij het bekende bergdorpje Zia.

Ook de Hippocrates Garden is een must see. En heb je een auto tot je beschikking, rijd dan langs het vissersdorpje Mastachari, het kasteel van Antimachia en Pyli en Oud-Pyli. Bekender, maar ook oh zo leuk, zijn de opgravingen bij Agios Stefanos.

En mocht je nog geen vakantie hebben geboekt en twijfelen door de aardbeving; gewoon wel gaan! Er zijn zoveel mooie dingen om te zien en het optimisme van de Grieken is bewonderenswaardig. Tel daarbij hun vriendelijkheid en de mooie stranden op en je gaat een topvakantie tegemoet.”

Alle foto’s in dit artikel zijn van Miranda en tonen aan hoe het op het moment van dit interview (29 juli 2017) is op Kos.