Efeze, de eeuwenoude schatkist van Turkije

De grote winnaar als het aankomt op Turkse bezienswaardigheden? Efeze! Het is één van de best bewaarde antieke steden van de westerse wereld en na Rome de grootste stad van het Romeinse rijk. Verplichte kost voor cultuurliefhebbers die naar Turkije afreizen als je het ons vraagt.

Slenter je tussen de ruïnes van Efeze door dan is het je haast niet voor te stellen dat dit 2.000 jaar geleden een levendige haven- en handelsstad was. Maar het was het toch echt! Nadat de stad zo’n 3.500 jaar geleden werd gesticht door de zoon van de Atheense koning, Androklos, bloeide het helemaal op.

Marktkoopmannen liepen door de brede marmeren straten met mozaïeken en rond de fonteinen verzamelden de vrouwen zich om bij te praten. In de imposante gebouwen woonden de maar liefst 250.000 inwoners van de stad.

Bijzonder is nu vooral de diversiteit die je terugvindt in wat er nu nog over is van Efeze. Na ruim 130 (!) jaar aan opgravingen is duidelijk te zien hoeveel volken en overheersers hun stempel op de antieke stad hebben gedrukt. Cariers, Lelegiers, Perzen, Grieken, Romeinen en Byzantijnen; ze leverden allemaal zo hun bijdrage.

Tempel van Artemis

In Efeze vind je o.a. de overblijfselen van een van de klassieke zeven wereldwonderen, de Tempel van Artemis. Waar van veel gebouwen in Efeze nog veel intact is, staat er van deze tempel nog maar vrij weinig over. Een stapel blokken die gevormd is tot een zuil. De rest is door o.a. vernielingen en branden verloren gegaan. Delen die beschadigd waren, maar nog wel gebruikt konden worden voor andere gebouwen, zijn afgevoerd. Zo vind je acht zuilen terug in de Aya Sophia in Istanbul.

Dat er weinig van over is, maakt het niet minder indrukwekkend. Maar het is wel lastig voor te stellen dat deze tempel ooit meer dan 100 meter lang en 50 meter breed was. Hiermee was het toen de grootste tempel van de Griekse wereld en tevens de eerste die bijna in zijn geheel uit marmer was vervaardigd. Het enorme bouwwerk werd omringd door 127 zuilen van maar liefst 18 meter hoog. Wow!

Celsus Bibliotheek

Welk gebouw er nog wel goed bewaard is gebleven? O.a. de Celsus Bibliotheek, één van de grootste bouwwerken van Efeze. Het werd gebouwd in de 2^e eeuw, in opdracht van de zoon van gouverneur Celsus. De bibliotheek was een grafmonument voor zijn vader. Hier dankt de bibliotheek dan ook haar naam aan.

In 400 na Christus werd de bibliotheek grotendeels door een brand verwoest. Dit zorgde ervoor dat er van de oorspronkelijke 17 m hoge gevel nog maar een deel te bewonderen is en dat slechts twee van de drie verdiepingen het hebben overleefd. Die twee verdiepingen zijn dan ook wel echt prachtig!

Bewonder de vier indrukwekkende beelden aan de buitenkant van de gevel. Ze hebben elk zo hun eigen betekentis. Beeld nummer 1 (Sofia) staat voor wijsheid, nummer 2 (Areta) staat voor deugd, nummer 3 (Ennoia) staat voor verstand en nummer 4 (Episeme) staat voor kennis.

Grot van de zeven slapers

Wie dol is op legendes moet zeker een bezoek brengen aan de Grot van de zeven slapers. Volgens het verhaal waren er ooit zeven jonge mannen die vervolgd werden vanwege hun christelijke geloof. Ze zochten hun toevlucht in de grot, verzegelden de toegang en vielen in slaap…

Om vervolgens pas 200 jaar later (op het moment dat het christendom een staatsreligie was geworden) wakker te worden. De mannen hadden niet door hoe lang ze hadden geslapen en dachten dat ze zich slechts een nacht hadden schuilgehouden. Ze gingen opzoek naar vrienden en kennissen, maar vonden slechts hun grafstenen.

Een kijkje in het theater

Ga naar het theater en beeld je in dat hier ooit meer dan 24.000 bezoekers regelmatig bij elkaar kwamen om gladiatorwedstrijden en dierengevechten bij te wonen. Bizar toch? Vandaag de dag worden er in het theater – met 67 rijen aan zitplaatsen – vooral concerten gegeven. Eerder was het het podium voor o.a. Diana Ross, Elton John en Sting.

Opvallend is dat de arena een stuk lager ligt dan de eerste rijen. Dit was om te voorkomen dat het publiek op de eerste rij het toetje werd voor de wilde dieren die al een onwillige slaaf of ongelukkige christen te grazen hadden genomen.

Nog meer zien in Efeze

• De Mariakerk werd in de 2^e eeuw gebouwd en was maar liefst 265 m lang. In de 4 eeuw werd het de hoofdkerk van de stad. Later raakte het in verval en werd er tot twee keer toe een poging gedaan om deze op te knappen. De oude basiliek is hierdoor niet meer terug te zien en je vindt er feitelijk resten van drie kerken.
• Gevangenis van St. Paulis is een enigszins misleidende naam. Deze bezienswaardigheid in Efeze is helemaal geen gevangenis, het is een uitkijktoren die onderdeel uitmaakt van de oude Hellenistische stadsmuur. De klim naar boven moet je zeker trotseren!
• Het huis van de heilige maagd vertelt het verhaal van Maria, die volgens de oplevering na uit Jeruzalem te zijn vertrokken nog enkele jaren zou hebben gesleten in Efeze. Samen met apostel Johannes. Ze zou in dit huisje zijn gestorven.

En als je dan net denkt dat je alles al wel hebt gezien, kan je nog een kijkje nemen bij o.a. het Varius Badhuis, de Hangende Huizen van Efeze, de Staatsagora en de Herculespoort. Trek dus vooral wat uurtjes uit voor jouw bezoek aan Efeze.

Praktisch!

• Efeze ligt het dichtst bij de badplaats Kusadasi, vanaf hier is het ca. een half uur rijden.
• Vraag ter plaatse naar de mogelijkheden voor een tour met een Nederlandse gids. Deze kan je nog meer interessante weetjes over Efeze vertellen. Zonder een taalbarrière wel zo fijn!
• Ook bij onze partner GetYourGuide vind je een ruim aanbod aan excursies naar Efeze, soms gecombineerd met andere bezienswaardigheden in de omgeving.
• Ga ’s ochtends vroeg! Door de open zandvlaktes kan het, met name in de zomer, erg warm worden in Efeze. Temperaturen van boven de 40 °C zijn hier niet ongewoon in deze periode.

Enthousiast geworden en stap je het liefst direct in het vliegtuig? We hebben een ruim aanbod naar Kusadasi. Laat je ons even weten hoe je Efeze vond?